Bal 8.000 Leit goufen duerch dat zerstéierend Äerdbiewen, dat d'Tierkei a Syrien e Méindeg getraff huet, ëmbruecht an Zéngdausende vu Leit blesséiert.
Dausende vu Gebaier sinn an deenen zwou Natiounen zesummegebrach an Hëllefsorganisatioune warne virun "katastropheschen" Konsequenzen am Nordweste vu Syrien, wou Millioune vu vulnérabelen a verdriwwenen Mënschen scho op humanitär Hëllef ugewise waren.
Massiv Rettungsaktioune si amgaang, an d'Weltgemeinschaft bitt Hëllef bei Sich- an Bergungsaktiounen. Mëttlerweil hunn d'Organisatiounen gewarnt, datt d'Zuel vun den Doudegen duerch d'Katastroph däitlech méi héich kéint sinn.
Hei ass wat mir iwwer d'Biewen wëssen a firwat et sou déidlech war.
Wou huet den Äerdbiewen geschitt?
Ee vun de stäerksten Äerdbiewen, déi d'Regioun an engem Joerhonnert getraff hunn, huet d'Awunner an de fréie Stonne vu Méindeg de Moie géint 4 Auer aus hirem Schlof gerëselt. D'Biewen ass 23 Kilometer ëstlech vun Nurdagi, an der tierkescher Provënz Gaziantep, an enger Déift vun 24,1 Kilometer geschitt, sot d'United States Geological Survey (USGS).
Eng Serie vun Nowiesen huet an de Stonnen nom éischten Evenement duerch d'Regioun gewackelt. En Nowiesen mat enger Stäerkt vu 6,7 op der Richterskala ass 11 Minutten nom éischten Äerdbiewen opgetrueden, awer dat gréisst Äerdbiewen, dat eng Stäerkt vu 7,5 gemooss huet, ass ongeféier néng Stonne méi spéit um 13:24 Auer geschitt, laut dem USGS.
Dat Nowiesbiewen mat enger Stäerkt vu 7,5 op der Richterskala, dat ongeféier 95 Kilometer nërdlech vum ursprénglechen Äerdbiewen geschitt ass, ass dat stäerkst vun iwwer 100 Nowiesbiewen, déi bis elo opgezeechent goufen.
Rettungskräften kämpfen elo géint d'Zäit an d'Elementer, fir Iwwerliewender ënner de Schutt op béide Säite vun der Grenz erauszezéien. Méi wéi 5.700 Gebaier an der Tierkei sinn zesummegebrach, laut der Katastrophenagence vum Land.
D'Biewen vu Méindes war och ee vun de stäerksten, déi d'Tierkei am leschte Joerhonnert erlieft huet - en Äerdbiewen mat enger Stäerkt vu 7,8 op der Richterskala huet 1939 den Oste vum Land getraff, wat laut dem USGS méi wéi 30.000 Doudesaffer verursaacht huet.
Firwat geschéien Äerdbiewen?
Äerdbiewen geschéien op all Kontinent vun der Welt – vun den héchste Spëtzten am Himalaya bis zu den niddregsten Däller, wéi dem Doudege Mier, bis zu de bitterkalte Regiounen vun der Antarktis. D'Verdeelung vun dësen Äerdbiewen ass awer net zoufälleg.
D'USGS beschreift en Äerdbiewen als "d'Äerdbeben, dat duerch e plötzleche Rutsch op enger Verwerfung verursaacht gëtt. Spannungen an der äusserer Schicht vun der Äerd drécken d'Säite vun der Verwerfung zesummen. Spannungen entstinn an d'Gestengs rutschen op eemol, wouduerch Energie a Wellen fräigesat gëtt, déi sech duerch d'Äerdkuuscht beweegen an d'Zidderen verursaachen, dat mir während engem Äerdbiewen spieren."
Äerdbiewen gi mat Seismographen gemooss, déi d'seismesch Wellen iwwerwaachen, déi no engem Biewen duerch d'Äerd reesen.
Vill kennen de Begrëff "Richterskala", deen d'Wëssenschaftler virdru vill Jore benotzt hunn, awer hautdesdaags verfollegen se meeschtens d'Modifizéiert Mercalli Intensitéitsskala (MMI), déi laut dem USGS eng méi genee Moossnam fir d'Gréisst vun engem Äerdbiewen ass.
Wéi Äerdbiewen gemooss ginn
Firwat war dësen esou fatal?
Eng Rei vu Faktoren hunn dozou bäigedroen, datt dëst Äerdbiewen sou déidlech war. Ee vun hinnen ass d'Zäit vum Dag, wou et geschitt ass. Well d'Äerdbiewen fréi moies geschitt ass, louchen vill Leit an hire Better, wéi et geschitt ass, a sinn elo ënnert den Trümmer vun hiren Haiser agespaart.
Zousätzlech hunn schlecht Konditiounen, mat engem kale a naasse Wiedersystem, dat duerch d'Regioun zitt, d'Rettungs- a Bergungsaarbechten op béide Säite vun der Grenz däitlech méi schwiereg gemaach.
D'Temperature si scho bitter niddreg, awer bis Mëttwoch solle se e puer Grad ënner Null falen.
En Déifdrockgebitt hänkt aktuell iwwer der Tierkei a Syrien. Wann dat sech verschwënnt, wäert dat "däitlech méi kal Loft" aus der Zentraltierkei bréngen, laut der Britley Ritz, engem Meteorolog bei CNN.
Et gëtt zu Gaziantep zu -4 Grad Celsius (24,8 Grad Fahrenheit) an zu Aleppo zu -2 Grad virausgesot. Donneschdes geet d'Temperatur weider op -6 Grad respektiv -4 Grad erof.
D'Konditioune maachen et fir Hëllefsequipen scho schwéier, déi betraff Regioun z'erreechen, sot den tierkesche Gesondheetsminister Fahrettin Koca, a füügt bäi, datt d'Helikoptere wéinst dem schlechte Wieder e Méindeg net konnten ofstigen.
Trotz de Konditiounen hunn d'Autoritéiten d'Awunner opgefuerdert, d'Gebaier fir hir eege Sécherheet ze verloossen, well et Suergen ëm weider Nowiewe gëtt.
Mat sou vill Schued an deenen zwou Länner, fänken vill un, Froen iwwer d'Roll ze stellen, déi déi lokal Gebaiinfrastruktur an der Tragödie gespillt hätt.
Den USGS-Strukturingenieur Kishor Jaiswal sot Dënschdes zu CNN, datt d'Tierkei an der Vergaangenheet schwéier Äerdbiewen erlieft huet, dorënner en Äerdbiewen am Joer 1999, dat...Südwesten vun der Tierkei getraffan hunn méi wéi 14.000 Leit ëmbruecht.
De Jaiswal sot, datt vill Deeler vun der Tierkei als ganz seismesch Geforzonen designéiert goufen an dofir bedeiten d'Baureglementer an der Regioun, datt Bauprojeten dëser Zort Eventer standhale sollen an an de meeschte Fäll katastrophal Zesummebroch vermeiden - wa se richteg gemaach ginn.
Mä net all Gebaier goufen no dem modernen tierkesche seismesche Standard gebaut, sot de Jaiswal. Mängel am Design a bei der Konstruktioun, besonnesch bei eelere Gebaier, bedeiten, datt vill Gebaier der Schwéierkraaft vun de Schocken net standhale konnten.
„Wann Dir dës Strukturen net fir déi seismesch Intensitéit designt, mat där se an hirer Designliewensdauer konfrontéiert kënne ginn, da kéinte se net gutt funktionéieren“, sot de Jaiswal.
De Jaiswal huet och gewarnt, datt vill vun de Strukturen, déi nach stoen, "duerch déi zwee staark Äerdbiewen, déi mir scho gesinn hunn, däitlech geschwächt kéinte sinn. Et gëtt ëmmer nach eng kleng Chance, en Nowues ze gesinn, deen esou staark ass, datt déi zerstéiert Strukturen zesummebriechen. Dofir sollten d'Leit wärend dëser Nowuesaktivitéit ganz virsiichteg sinn, wann se un déi geschwächt Strukturen fir dës Rettungsaktiounen kommen."
Zäitpunkt vun der Verëffentlechung: 08. Februar 2023
